Sınıf (Klâs) Belgesi
Aksi kararlaştırılmadıkça, sigorta konusu gemi veya diğer deniz ve göl araçları, sınıflama kurumları (klâs müesseseleri) tarafından verilmiş sınıf belgesine sahip olmalı ve bu belge sigorta süresi içinde geçerliliğini korumalıdır. Sınıflama kurumları tarafından verilmiş sınıf belgesine sahip olmayan gemi ve diğer deniz ve göl araçlarının sigorta konusu olabilmesi için yürürlükteki ilgili mevzuat hükümlerine göre inşa edilmiş olmaları zorunludur.
Sigorta Teminatının Kapsamı
Bu sigorta, rizikonun gerçekleşmesi sonucu gemi veya diğer deniz ve göl araçlarının yahut bunlara ilişkin diğer menfaatlerin uğrayacağı ziya ve hasarı, ayrıca teminata dahil edilmişse sorumluluk tazminatını, yahut bunlarla ilgili masrafları kapsar. Ziya veya hasar yahut sorumluluk tazminat ile bunlara ilişkin masrafların kapsam ve içeriği, teminata dahil ve istisna edilen rizikolar, bu poliçeye eklenen özel şartlarla belirlenir.
Sigorta Değeri
Taraflar başka bir esas kararlaştırmamışlarsa, gemi veya diğer deniz ve göl açlarının sigorta değeri, rizikonun başladığı andaki değerdir. Aksi kararlaştırılmadıkça, yakıt, kumanya ve levazım, gemi adamlarının ücretleri, sigorta ücreti bu değere dâhil değildir.
Aşkın ve Eksik Sigorta
Sigorta bedeli sigorta değerini aşamaz, aşan kısım varsa geçersizdir. Sigorta bedeli sigorta değerinden az ise tazminat sigorta bedeli ile sigorta değeri arasındaki orana göre ödenir.
Sigortanın Başlangıcı ve Sonu
Bu sigorta, aksi kararlaştırılmadıkça, poliçede belirtilen tarihte öğleyin saat 12:00'de başlar ve yine poliçede belirtilen tarihte öğleyin saat 12:00'de sona erer. Her iki halde de gemi veya diğer deniz ve göl araçlarının bulunduğu yerin saati esas alınır.
Sigortanın temel kavramları şunlardır:
• Sigortanın Başlangıcı ve Bitişi:
Nakliyat sigortası, sevk konusu emtianın nakledilmek üzere teslim alınması veya yüklenmesi anında başlar, nakliyat süresince devam eder ve boşaltma yerinde alıcısına teslim edildiği anda sona erer.
• Sigorta Bedelini Oluşturan Unsurlar:
- Malın fatura değeri
- Ödenmiş navlun (nakliye ücreti)
- Ödenmiş sigorta ücreti (prim)
- Gümrük v.s. masrafları
- %10 kar payı
Yukarıda sigorta bedelini oluşturan unsurlar (malın fatura değeri ile o mal için yapılan masraflar) aynı zamanda sigortalının sevk konusu mal (emtia) üzerindeki menfaatini gösterir. Malın fatura bedeli dışındaki diğer masraf ve değerler, ancak sigortalının önceden bildirmesi kaydıyla sigorta bedeline dâhil edilebilir.
• Aşkın Sigorta:
Sigorta bedelinin, sigorta konusu emtia değerinden yüksek olmasıdır. Herhangi bir hasar durumunda emtia değerini aşan kısım geçersiz sayılır. Yani emtianın gerçek değerinden fazla olan kısmı ödenmez.
Örnek:
Emtia Değeri : 8. 000 YTL
Sigorta Bedeli :10.000 YTL
Tam Hasar (Per Total) olursa,
Ödenecek Hasar Miktarı : 8.000 YTL’dir.
• Eksik Sigorta:
Sigorta bedelinin, sigorta konusu emtia değerinden düşük (eksik) olmasıdır. Herhangi bir hasar durumunda hasar veya tazminat, sigorta bedelinin emtia değerine oranı kadar ödenir. Kısaca hasar, eksik bildirilen bedel oranında eksik ödenir.
Örnek:
Emtia Değeri : 10.000 YTL
Sigorta Bedeli : 8.000 YTL
Gerçekleşen Hasar : 5.000 YTL olursa,
Sigorta bedelinin/Emtia değerine oranı: %80 olduğundan,
Ödenecek Hasar : 5.000 YTL’nin %80’i = 4.000 YTL’dir.
• Satış Sözleşmesi:
Ticaret işlemini oluşturan sözleşmelerden ilki satış sözleşmesidir. Bu sözleşme, mal ve sevkıyatla ilgili (malın cinsi, miktarı, fiyatı, ödeme şekli, teslim yeri ve zamanı v.b.) bilgileri içerir. Satış sözleşmeleri en çok;
• F.O.B ve F.A.S : (Gemi bordasında/Küpeştesinde teslim ve gemi yanında teslim)
• C.&F : (Fatura değeri ve Navlun-Varış limanına kadar navlun ödenmiş olarak teslim)
• C.I.F : (Fatura değeri, Sigorta Ücreti ve Navlun-Varış limanına kadar navlun ve sigorta ödenmiş olarak teslim) olarak üç şekilde düzenlenmektedir. Ancak buna benzer değişik türleri de mevcuttur.
• Navlun Sözleşmesi:
Navlun gemiye alınan malın bütünüdür. Navlun sözleşmesi; taşıyan ile taşıtan arasında yapılan ve taşıyanın bir ücret karşılığında yükün denizyolu ile bir yerden başka bir yere taşınmasını yükümlendiği bir sözleşmedir.
Deniz Taşımacılığı
• Muafiyet:
Poliçe teminatı kapsamındaki bir hasarın ödenmesi sırasında sigortalının üzerinde kalan kısmına muafiyet denir. İki türlü muafiyet vardır.
• Tenzili Muafiyet:
Meydana gelen hasarın poliçede belirtilen muafiyet miktarı düşüldükten sonra kalan kısmının ödeneceğini gösterir.
• Entegral Muafiyet:
Meydana gelen hasar poliçede belirtilen muafiyet miktarını aştığında hasarın tamamının ödeneceğini, yalnızca muafiyet miktarının altında kalan hasarların ödenmeyeceğini gösterir.
Sigortalanabilir Nakliyat Menfaatleri
Teminat altına alınan menfaat de kısaca taşıma ücreti olarak tanımlanabilecek olan “navlun”dur. Deniz yolculuğunda yükün hasar ve kayba uğraması halinde, bu durumdan navlunun da etkileneceği açıktır. Taşıyıcının, navluna malların boşaltma yerinde teslimi ile hak kazanması halinde, navlun üzerinde sigortalanabilir bir menfaati vardır. Bu menfaat, belirli bir sefer için ya da belirli bir süre için teminat altına alınabilir (şunu da hemen belirtmek gerekir ki navlunun yük sahibi tarafından peşin olarak ödendiği ve mallar varma yerine ulaşmasa bile geri alınmasının olanaksız olduğu hallerde, navlun, artık yük sahibi için bir sigortalanabilir menfaat olduğundan, yükün sigorta bedeline eklenerek teminat altına alınır).
0212